ปางทศภักตรเผ่าพ้อง		พงษพรหม เมศเฮย
กับมิ่งมณโฑผธม		แท่นแก้ว
ทรงสถิตยแต่ประถม		ยามย่ำ
ธม่อยหลับสนิทแล้ว		ล่วงพ้นยามประฉิม
ทัณฑ์จะถึงชีพไท้		ทศกรรฐ
เกิดนิมิตรมหัศจรรย์		จิตรว้า
ตกใจตื่นตรองฝัน		เฟือนเฝื่อน ใจแฮ
ภอสุริยจัดแจ่มฟ้า		ฝ่ายท้าวเสรจสรง
ทรงเครื่องเสรจเสดจท้อง		โรงธาร ท่านแล
ประทับอาศน์อมาตย์มาร		หมอบเฝ้า
องค์อสุรโองการ		บอกกิจ พิเภกเอย
เรานิทร์คืนนี้เจ้า		พี่เคลิ้มหลับฝัน
เหนคิชฌขาวเฃตรเบื้อง		บูรพ์ทิศ
ทางประจิมคิชฌกฤษณ์		เตร่กล้า
เจอกันประจัญฤทธิ		คิชฌหมึก พ่ายฤๅ
ตกพ่างภูมมิช้า		ชีพสิ้นเปนอสูร
ยังเชษฐฝันต่อนี้		อัศจรรย์ ใจนอ
ฝันว่าถือกลาอัน		หนึ่งไว้
ภายในใส่น้ำมัน		ยางเปี่ยม ปากนา
ในท่ามกลางมีไส้		ใส่แท้เทียมตเกียง
มิหญิงหนึ่งจุดเชื้อ		เพลิงกาล
ไส้กับน้ำมันสมาน		หมดแห้ง
กลาไหม้อัคนิหาญ		ติดหัดถ์ พี่แฮ
ร้อนทั่วองค์จงแจ้ง		จะร้ายดีไฉน
พิเภกยินยิ่งท้อ		ทุกข์ถวิล หวาดแฮ
ทราบแน่เสียธานิน		หนึ่งแล้ว
จึงทูลว่าทรงสุบิน		ถือซึ่ง กลาฤๅ
คือแก่งลงกาแก้ว		ก่อข้อเกิดเขญ
ไส้เชื้อคือคู่ไท้		เชษฐา
เตละคือวงษา		เผ่าพ้อง
ไฟได้แก่สีดา		เดียวเด่น ดวงแฮ
หญิงคู่สำมนักข์น้อง		จุดเชื้อเพลิงเริง
ราชคิชฌขาวผ่องนั้น		รามา
กัณหคิชฌคือเชษฐา		ดุจถ้อย
จักประดิรพอัปรา		ชีพลับ มลายแฮ
องค์อสุรทราบสร้อย		โศกซ้ำปฤกษา
จักคิดดับเสดาะด้วย		ใดคลาย
ฝันอุบาทว์จึ่งจะหาย		ห่างได้
พิเภกว่าฤๅวาย		เวรเรื่อง ร้ายเลย
เหนแต่ยุติธรรมให้		ห่างทิ้งทางพาล
สมบูรณสมบัติท้าว		เทียมสรวง
เนืองคณะพธูปวง		เปี่ยมหล้า
สีดาแต่เดียวดวง		สวาศร่วม รามฤๅ
ผิว่าคือนางข้า		คิดสิ้นเศิกไกษย
ฟังทูลเทียมถูกร้อน		ไฟแรง
ยี่สิบพระเนตรแดง		จัดจ้า
เหม่มึงช่างจัดแจง		จักส่ง นางฤๅ
ดูหมิ่นพงษพรหมกล้า		กล่าวได้โดยใจ
คิดว่ามึงคู่พ้อง		คัพภา
ทุกขศุขหวังปฤกษา		ร่วมไร้
กลับยอยกปัจจา		มิตรขู่ กูแฮ
เองอะกตัญญูได้		เด็จพ้องพงษพันธุ์
พิเภกยินตรัสกริ้ว		กราบกราน
ทูลว่าทายทัดทาน		ท่านไท้
หวังกอบเกียรดิ์ยศนาน		ในยุติ ธรรมแฮ
ซึ่งจักสอดเปนไส้		ศึกนั้นอย่าแหนง
ทศเศียรยินยิ่งกริ้ว		ตรัสพลัน
มึงกับกูขาดกัน		พี่น้อง
ยกรามเชิดฉีกพันธุ์		พงษเผ่า พรหมฤๅ
เหนว่ากูผิดพ้อง		เร่งพ้นเมืองมาร
ขับพลันคิดพลุ่งแค้น		ชักขรรค์
โถมไล่พิเภกถลัน		เผ่นแคล้ว
แอบกุมภกรรฐทัน		เหตุที่ กลัวแฮ
เสียงสั่นอันชลตแล้ว๑		หลบร้องขอชนม์
ครั้นเหนเชษฐไล่ไกล้		จะทัน
เข้าแอบอินทรชิตพลัน		หลบได้
ทศเศียรบ่ทันพัน		ภักตร์เฝื่อน
แผดสั่งปาวนะให้		เร่งค้นรีบของ
ริบสรรพสิ่งสิ้น		เสรจสับ
มันอยู่หนักนครขับ		อย่าไว้
อีตรีชฎาจับ		ตัวส่ง สวนเวย
เป็นทาษสีดาใช้		เช่นถ้อยกูแถลง
ปาวนะน้อมเกล้ารับ		โองการ
พาพิเภกขุนมาร		มุ่งเต้า
อสุรเดินดาล		เทวศด่าว แดแฮ
ถึงที่สถิตยเข้า		กอดแกวตรีชฎา๒
ออกโอษฐสอึกสอื้น		อาดูร
พลางเล่าแถลงมูล		เหตุไท้
ฝันร้ายพี่ทายทูล		ตามสัตย จริงนา
หวังจะผ่อนผันให้		ห่างพ้นไภยไกษย
ท้าวธกลับโกรธแค้น		ตรัสขับ พี่เอย
ให้ริบทั้งสินทรัพย์		เก็บเกลี้ยง
ตัวเจ้าประทานกับ		พระลักษ มีนา
เจ้าอยู่เอนดูเลี้ยง		ลูกด้วยดวงสมร
ตรีชฎาระทศทั้ง		เบญกาย
ยินสั่งศรีภักตร์คลาย		เผือดคล้ำ
สามกระษัตริยโศกบวาย		เสียงสั่ง สารเอย
ทรงแตกรรแสงซ้ำ๓		แทบสิ้นสมประดี
บัดนายอสรผู้		ธิบดี
ริบเสรจสอบบาญชี		เครื่องใช้
บ้างพาสุดาตรี		ชฎาสู่ สวนแฮ
ปาวนะทูลพิเภกให้		รีบลี้ลาจร
ยินขับคับจิตรท้อ		ใจทวี เทวศเฮย
ผันภักตรพิศบุตรี		สุดกลั้น
ไห้พลางจากปรางศรี		โศกสู่ ทางแฮ
ออกนอกนครอั้น		อกตื้นตันทรวง
ดำเนินนึกอนาถโอ้		อาทวา
ถวิลวากายเอกา		เกิ่ยงไร้
คิดพึ่งพระพงษา		สูญที เหนเฮย
มีแต่เกรงทัณฑ์ไท้		แทตย์ผู้ผ่านถวัลย
จำจรัญถึงฝั่งน้ำ		หยุดพัก
จึงจับยามประจักษ		จิตรแล้ว
ครูจรประจำลักษณ์		เลงที่ จันทรนา
แรงโทษร้างถิ่นแคล้ว		แต่สิ้นมรณไกษย
จักได้ที่พึ่งนั้น		คือนรายน์
อยู่อุดรควรถวาย		ชีพไว้
ตริเสรจเหาะข้ามสาย		สมุทรีบ เรวนา
ลงสู่เนินทรายได้		สดวกดั้นเดินจร
โศกพลางพลันว่าไท้		เทพา รักษเอย
เชิญช่วยดลมนัสา		ส่งให้
สบพระสี่หัดถา		ยังที่ สถิตย์แฮ
พลางร่ำพลางรีบใกล้		แก่งแก้วคันธกาล

จบห้องที่ ๔๐
  เนื้อความกล่าวถึงถึงคราวที่ทศกัณฐ์จะสิ้นชีวิต เกิดฝันประหลาด ครั้นรุ่งเช้าก็เล่าความฝันให้พิเภกฟังว่า เห็นแร้งขาวบินจากทิศบูรพาและแร้งดำบินจากทิศประจิมและจิกตีกัน แร้งดำเสียทีแพ้ตกลงมากลายเป็นยักษ์ ทศกัณฐ์เล่าว่าได้ฝันต่ออีกว่า ตนถือกะลาใส่น้ำมันยางเต็มเปี่ยม ตรงกลางมีไส้ มีหญิงผู้หนึ่งจุดไฟที่ไส้ ไฟลุกจนไส้และน้ำมันแห้ง ไฟไหม้กะลาจนติดมือทำให้ร้อนไปทั้งกาย พิเภกได้ฟังก็ทราบแน่ว่าจะเสียบ้านเมือง แล้วทูลทำนายว่า กะลาคือกรุงลงกา ไส้เชื้อคือทศกัณฐ์ น้ำมันคือเผ่าพงศ์พี่น้อง ไฟคือนางสีดา หญิงที่จุดไฟคือนางสำมนักขา แร้งขาวคือพระราม แร้งดำคือทศกัณฐ์ซึ่งจะรบกับพระรามและสิ้นชีวิต ทศกัณฐ์ฟังคำทำนายแล้วก็ปรึกษาหาวิธีที่จะให้พ้นเคราะห์ พิเภกทูลว่าไม่มีวิธีแก้ไข นอกเสียจากประพฤติธรรมที่ถูกต้อง หากคืนนางสีดาแก่พระรามเสีย การศึกสงครามก็สิ้นสุด ทศกัณฐ์ได้ฟังก็โกรธและขับไล่พิเภกออกจากเมือง ทั้งริบสมบัติและให้นางตรีชฎาไปรับใช้นางสีดาที่อุทยาน พิเภกออกจากกรุงลงกามาจนถึงฝั่งสมุทร คิดไปสวามิภักดิ์กับพระราม แล้วพิเภกข้ามสมุทรเดินมุ่งสู่เขาคันธกาลา

คำศัพท์	คำอธิบาย
คิชฌ	แร้ง
เตละ	น้ำมัน